Een extremere maar ook populaire vorm van koolhydraatarm eten is een ketogeen dieet. In dit artikel leggen we uit wat dit precies is.

Een gemiddelde volwassene haalt ongeveer 40 tot 70% van de dagelijkse energie uit koolhydraten. Dat komt neer op ongeveer 200 tot 350 gram per dag uit pasta, rijst, aardappelen, brood, fruit, koek, snoep en gebak.

Koolhydraatarme diëten kunnen gevolgd worden met meerdere doelen. Voor mensen met diabetes kan het doel zijn dat ze minder medicatie kunnen gaan gebruiken. Sommige mensen eten koolhydraatarm omdat ze denken dat het gezonder is. Maar de overgrote meerderheid doet het om af te vallen.

Elk type dieet waarin je minder energie binnenkrijgt dan je gebruikt zal zorgen voor gewichtsverlies. Dit geldt dus ook voor een koolhydraatarm dieet. Het snelle gewichtsverlies kan gedeeltelijk komen doordat het lichaam het vocht loslaat wat gebonden was aan koolhydraten in het lichaam.

Bij een ketogeen dieet eet je extreem weinig koolhydraten: 25-50 gram per dag. Sommige organen hebben koolhydraten nodig om te kunnen werken, waaronder je hersenen. Zonder koolhydraten moet je lichaam overschakelen op een andere brandstof. Dit zijn ketonen en worden gemaakt uit vetzuren.
Ketonen maken het bloed zuurder. Het lichaam komt door het volgen van een ketogeen dieet in ‘ketose’. Hoewel bij gezonde mensen het lichaam goed in staat is om de zuurgraad van het bloed op peil te houden is er nog onvoldoende onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van ketose op de lange termijn.

Het ketogeen dieet is erg intensief om vol te houden en vaak is het onmogelijk om voldoende fruit te eten en genoeg van alle vitamines en mineralen binnen te krijgen. Ook voelt men zich in het begin vaak moe en slap, wat gezonde beweging in de weg staat. Het blijft de vraag of het eten van zo weinig koolhydraten wel gezond is.

We eten in Nederland gemiddeld 65 gram suiker per dag. Hiermee bedoelen we toegevoegde suikers én natuurlijke suikers. 

Uit de cijfers blijkt dat mannen meer suiker eten dan vrouwen, en kinderen meer dan volwassenen. Jongens eten tot wel 85 gram per dag, mannen tot wel 67 gram. Suiker bevat geen nuttige voedingsstoffen en wel calorieën: 4 calorieën per gram. Daarom wordt het vaak beschreven als een ongezonde stof omdat het door de samenstelling ‘loze’ calorieën zijn. En een teveel aan calorieën leidt tot dik worden.

Er wordt daarom ook gekeken naar alternatieven: ze bevatten óf minder calorieën, óf meer voedingsstoffen.

• Agavesiroop wordt gemaakt van de agaveplant, een soort vetplant in Mexico. Agavesiroop bevat 3 kcal per gram.
• Honing bevat ten opzichte van ‘gewone’ suiker, nog een kleine hoeveelheid vitamine B en mineralen.
  Honing bevat 3 kcal per gram.
• Kokosbloesemsuiker wordt gemaakt uit de bloem die bloeit voor er een kokosnoot groeit. Kokosbloesemsuiker bevat 4 kcal per gram.
• Oerzoet wordt net als rietsuiker gemaakt van suikerriet, maar is minder bewerkt waardoor het nog mineralen bevat. Oerzoet bevat 4 kcal per gram.
• Stevia en andere plantaardige zoetstoffen worden gemaakt uit bladeren van planten die van zichzelf erg zoet zijn. Meestal heeft het ook een bittere nasmaak door de hoge zoetwaarde. Deze soorten bevatten bijna geen calorieën.
• Kunstmatige zoetstoffen als aspartaam, maltitol, sucralose. Ze zijn te herkennen aan de E-nummers E420-421 en E950-E968. Deze zoetstoffen bevatten weinig tot geen calorieën, maar ook geen voedingsstoffen.

Maar heeft het zin om suiker te vervangen door deze producten?
De kleine hoeveelheid vitamines en mineralen die sommige van deze alternatieve zoetstoffen bevatten zijn uiteraard gezond. Maar er zit zó weinig in en je gebruikt meestal maar een lepeltje, dat dit eigenlijk geen toegevoegde waarde levert. Ook is de chemische samenstelling zoals het wordt verwerkt door het lichaam bijna hetzelfde als gewone suiker en het aantal calorieën bijna hetzelfde.
Het beperken van de calorieën kan wél heel gezond zijn als je overgewicht hebt. Dan zijn plantaardige zoetstoffen of kunstmatige zoetstoffen een optie. Kunstmatige zoetstoffen zijn goedgekeurd voor algemeen gebruik: met 2 glazen light-frisdrank per dag met kunstmatige zoetstof zit je nog ruim binnen de veilige marge.
Aanwennen om minder zoet te eten is natuurlijk ook altijd een goede optie: dan hoef je helemaal geen keuze te maken!